माटोको चमत्कार

“एकमात्र यस्तो चमत्कारिक तत्त्व, जसले मृत्युलाई जीवनमा बदल्छ ।”

– सद्‌गुरु

माटो जोगाऔँ अभियानको उद्देश्य माटोको चमत्कारलाई जीवन्त राखिरहन सबै मानिसहरूलाई एकजुट गर्नु हो ।

हेर्नुहोस्

Watch The Save Soil Documentary

हामीमध्ये धेरैजसो मानिसहरू जलवायु परिवर्तन, कार्बन उत्सर्जन, वायु प्रदूषण र पानीको अभाव जस्ता शब्दहरू र अवधारणाहरूसँग परिचित छौँ, तर निकै थोरैले माटोमा ध्यान दिएका छन् । हजाराैँ वर्षदेखि, धरतीको सतहमा रहेको पातलो तहको उर्वर माटोले नै पृथ्वीमा जीवनलाई निरन्तरता दिइरहेको छ ।

तर...
माटो वास्तवमा के हो अनि यसले के गर्छ ?

आउनुहोस्, तलका केही प्रश्न र तिनका उत्तरहरूको माध्यमले हामी यसलाई बुझ्ने प्रयास गरौँ ।

प्रश्न 1 / 6

माटो अर्थात् ______

हाम्रो जीवनको आधार नै माटो हो । तर......

कृषि, वन फँडानी, र अन्य कारकहरूले भयानक गतिमा सतही माटोलाई क्षति पुऱ्याउनुको साथै सखाप गरिरहेको छ । विश्वव्यापी रूपमा, ५२% कृषियोग्य जमिन विनाश भइसकेको छ । धरती सङ्कटमा छ । यदि अहिलेकै गतिमा माटोको गुणस्तर घटिरहने हो भने, हामीलाई थाहा भएसम्म सम्पूर्ण जीवनको अन्त्यको कारण यही हुनेछ ।

एकदमै खराब

खराब

सुदृढ

कुनै वनस्पति नभएको

हाम्रो धरती सङ्कटमा छ

खाद्य सङ्कट

अबको २० वर्षमा, यस धरतीमा ९.३ अर्ब मानिसहरूको लागि ४०% कम भोजन उत्पादन हुने अनुमान गरिएको छ l

जब माटो खराब हुन्छ, भोजनमा पौष्टिक तत्त्व निकै कम हुन्छ । अहिले उत्पादन भइरहेका फलफूल र तरकारीहरूमा पोषक तत्त्वहरू ९०% कम भइसेकका छन् ।

२ अर्ब मानिसहरू पोषणको कमीबाट पीडित छन्, जसले अनेकथरी रोगहरू निम्त्याउने छ ।

पानीको अभाव

जब माटोको गुणस्तर खराब हुन्छ, त्यसले पानी सोसेर राख्न अनि पानीको बहावलाई दिशा दिन सक्दैन ।

जब माटोले पानी भण्डारण गर्ने क्षमता गुमाउँछ, त्यसले पानीको अभाव, खडेरी र बाढी निम्त्याउँछ ।

जैविक पदार्थले आफ्नो तौलको ९०% हिस्सामा पानी सोसेर राख्छ अनि समयसँगै त्यो पानीलाई बिस्तारै छोड्छ । खडेरीको जोखिम भएका क्षेत्रहरूमा यसले ठूलो सहयता गर्दछ ।

जैविक-विविधतामा क्षति

वैज्ञानिकहरूले भनेअनुसार आफ्नो वासस्थान नष्ट भएकोले हरेक वर्ष लगभग २७,००० प्रजातिका जीवन-रूपहरू सखाप भइरहेका छन् ।

यो सङ्कट यस्तो बिन्दुमा पुगेको छ, जहाँ ८०% कीट-भार (insect biomass) लोप भइसकेको छ ।

जैविक विविधतामा क्षति हुँदा माटोको स्थिति भद्रगोल हुन्छ अनि माटो पुन: जीवन्त बन्न सक्दैन ।

जलवायु परिवर्तन

माटोमा जति मात्रामा कार्बन पाइन्छ, त्यो जीवित वनस्पतिमा पाइने कार्बनको तुलनामा ३ गुणा र वायुमण्डलमा रहेको कार्बनको तुलनामा २ गुणा बढी हो । यसको अर्थ के हो भने कार्बन सोसेर भण्डारन गर्नको लागि माटो महत्त्वपूर्ण छ ।

यदि संसारभरिको माटोलाई पुन: जीवन्त नबनाउने हो भने, माटोबाट ८५० अर्ब टन कार्बनडाइअक्साइड उत्सर्जन भई वायुमण्डलमा मिसिन सक्छ, जसबाट अन्तत: जलवायु परिवर्तन हुन सक्छ । यो मात्रा विगत ३० वर्षमा पूरै मानवजातिले गरेको कार्बन उत्सर्जनको तुलनामा निकै बढी हो ।

जीविकामा हानि

माटोको गुणस्तर खराब भएकोले हजारौँ किसानहरूले आत्महत्या गरिरहेका छन् ।

विश्वभरि माटोको गुणस्तर खराब भएकोले ७४% गरीब मानिसहरू प्रत्यक्ष रूपमा प्रभावित छन् ।

यो अनुमान गरिएको छ कि माटोको विनाशले विश्वमा प्रत्येक वर्ष १०६ खर्ब अमेरिकी डलर नोक्सान भइरहेको छ ।

द्वन्द्व तथा बसाइँ सराइ

जनसङ्ख्या वृद्धि तथा भोजन र पानीको अभावले गर्दा सन् २०५० सम्ममा १ अर्बभन्दा बढी मानिसहरू अन्य क्षेत्र र देशहरूमा बसाइँ सर्न बाध्य हुनेछन् ।

सन् १९९० देखि अफ्रिकामा भएका ९०% भन्दा बढी प्रमुख युद्ध र द्वन्द्वहरूमा जमिनसँग सम्बन्धित समस्याहरूले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन् ।

फ्रेन्च क्रान्तिदेखि अरब विद्रोहसम्म विशाल विरोध र आन्दोलनहरू हुनु पछाडिको कारण उच्च खाद्य मूल्य उल्लेख गरिएको छ ।

माटो: एक समग्र समाधान

पर्यावरणसँग सम्बन्धित लगभग सबैजसो प्रमुख सङ्कट, कुनै न कुनै रूपमा, माटो खराब हुँदै जानुको परिणाम वा लक्षण हो । त्यसैगरी, पर्यावरणसँग सम्बन्धित लगभग सबैजसो समस्यालाई माटोलाई स्वस्थ बनाएर सुल्झाउन सकिन्छ ।

हामीले पर्यावरणको सबै पक्षलाई सम्बोधन नगरी कुनै एउटा पक्षलाई मात्र सम्बोधन गर्न सक्छौँ भनेर सोच्नु भ्रम हो, किनभने पर्यावरणीय प्रणालीको कुनै पनि पक्ष अलग्गै काम गर्दैन । जीवन एउटा सिङ्गो प्रक्रिया हो, अनि जीवनका सबै पक्षहरू एकैसाथ भइरहेको छ भन्ने कुराप्रति हामी सचेत नुहँदासम्म कुनैपनि समाधान पूर्ण हुँदैन । थुप्रै तरिकाहरूले, माटो त्यो मञ्च हो जहाँबाट जीवन प्रस्फुरित हुन्छ । यदि हामीले माटोलाई ठीक गऱ्यौँ भने, हामीसँग सबै पक्षलाई ठीक गर्ने उत्तम अवसर रहन्छ ।

Soil Revitalization

Global Policy Draft Recommendations & Sustainable Soil Management

विज्ञहरूको भनाइ

हेर्नुहोस्

Maria Helena Semedo

Deputy Director General
The Food & Agriculture Organization (FAO) of the United Nations

हेर्नुहोस्

Ibrahim Thiaw

Executive Secretary, United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD)
Under-Secretary-General, United Nations

हेर्नुहोस्

Ovais Sarmad

Deputy Executive Secretary of the United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)

हेर्नुहोस्

Dr. Rattan Lal

World Food Prize Awardee, 2020

Distinguished Professor of Soil Science, Ohio State University

Appointed by US President Biden to the Board for International Food and Agricultural Development

हेर्नुहोस्

Jean-François Soussana

Nobel Laureate as Part of IPCC Team Soil Scientist & Vice Chairman National Research Institute for Agriculture, Food & Environment, France

हेर्नुहोस्

Dr. Jo Handelsman

Former Science Advisor to President Barack Obama
Director of the Wisconsin Institute for Discovery at University of Wisconsin

हेर्नुहोस्

Erik Solheim

Former UN Environment Executive Director and Under-Secretary-General of the United Nations

हेर्नुहोस्

Stewart Maginnis

Deputy Director General, IUCN

हेर्नुहोस्

Dr. Naoko Yamamoto

Assistant Director-General, World Health Organization

हेर्नुहोस्

Manoj Juneja

Assistant Executive Director, World Food Programme (WFP)

हेर्नुहोस्

Claire Chenu

Senior Soil Scientist, National Research Institute for Agriculture, Food and Environment (INRAE), France Professor, AgroParis Tech Institute

हेर्नुहोस्

Patrizia Heidegger

Director for Global Policies & Sustainability, European Environmental Bureau

हेर्नुहोस्

Dr. Muralee Thummarukudy

Director of the Coordination Office of the G20 Global Initiative on Reducing Land Degradation & Enhancing Conservation of Terrestrial Habitats

हेर्नुहोस्

Paul Luu

Executive Secretary, 4 Per 1000 Initiative

हेर्नुहोस्

Ronald Vargas

Secretary, Global Soil Partnership at UN FAO

हेर्नुहोस्

Shamila Nair-Bedouelle

Assistant Director-General for Natural Sciences, UNESCO

हेर्नुहोस्

Tim Christopherson

Head, Nature for Climate Branch, UN Environment Programme (UNEP)

हेर्नुहोस्

Bishow Parajuli

Country Head, India , United Nations World Food Programme

हेर्नुहोस्

Dr Johan Rockstrom

Director, Potsdam Institute for Climate Impact Research

हेर्नुहोस्

Dr. Elaine Ingham

Soil Microbiologist

हेर्नुहोस्

Dr. Joachim von Braun

Agricultural Scientist & President, Pontifical Academy of Sciences

हेर्नुहोस्

Dr. Bala Subramaniam

Professor of Anesthesia, Harvard Medical School
Director, Sadhguru Center for a Conscious Planet at Beth Israel Deaconess Medical Center
Beth Israel Deaconess Medical Center, A Harvard teaching Hospital

हेर्नुहोस्

Nadia Isler

Director of the SDG Lab in the Office of the Director-General of UN Office at Geneva (UNOG)

हेर्नुहोस्

Dr. Iyad Abumoghli

Founder and Director, United Nations Environment Programme - Faith for Earth

हेर्नुहोस्

Dr. Richard Cruse

Professor, Agronomy Department, Iowa State University
Director, Iowa Water Center

हेर्नुहोस्

Tony Rinaudo

Principal Climate Advisor, World Vision Australia

हेर्नुहोस्

Dr. Manuel Otero

Director General of Inter-American Institute for Cooperation on Agriculture (IICA)

हेर्नुहोस्

Dr. Gaius Eudoxie

Soil Scientist
Vice Chair of the Intergovernmental Working Group on Drought Under UNCCD
Member of Intergovernmental Technical Panel on Soils under Global Soil Partnership, FAO

हेर्नुहोस्

AS Kiran Kumar

Space Scientist;
Former Chairman of the Indian Space Research Organization

हेर्नुहोस्

Dr Vibha Dhawan

Director General, The Energy and Resources Institute

हेर्नुहोस्

Commodore Amit Rastogi

Chairman and Managing Director, National Research Development Corporation

हेर्नुहोस्

Dr. Daniel Rasse

Department Head, Biogeochemistry & Soil Quality
Norwegian Institute of Bioeconomy Research

हेर्नुहोस्

Dr. David Yawson

Senior Agri-Food Systems & Environmental Scientist

Senior Lecturer & Director of Centre for Resource Management and Environmental Studies University of the West Indies, Cave Hill

Former Advisor to Government of Ghana & Several International Development Organizations